De dramadriehoek tijdig herkennen is van groot belang. Oordelen, verwijten of de simpele vaststelling dat ‘het niet lekker loopt’ zijn belangrijke indicatoren. Het is belangrijk om in zo’n situatie je projecties terug te nemen: wat is in de situatie je eigen aandeel en welke gevoeligheden spelen je hier parten? Vervolgens kun je bespreken in welke rol je terecht bent gekomen. Hoe heeft dat kunnen gebeuren en wat zegt dat over de vraag die op tafel ligt?

De dramadriehoek kent drie rollen: de redder, het slachtoffer en de aanklager:
· De redder opereert vanuit de ouder-egopositie: ‘Ik ben oké, jij bent niet oké’, oftewel: ‘Ik weet wat goed voor jou is’.
· De aanklager opereert ook vanuit de ouder-egopositie: ‘Ik ben oké, jij bent niet oké’. De boodschap is hier ‘Jij doet het niet goed (en ik wel)’.
· Het slachtoffer opereert vanuit de kind-egopositie: ‘Ik ben niet oké, jij bent oké’. Met andere woorden: ‘Jij weet wat goed voor mij is en ik ben van jouw hulp afhankelijk’.

Binnen de dramadriehoek kunnen beide partijen elkaar lang vasthouden in de ingenomen rol. De rollen vullen elkaar aan en kunnen niet zonder elkaar. Maar het evenwicht raakt verstoord als een van de beide partijen zich onvoldoende gezien voelt. Hij stapt in de rol van aanklager en maakt verwijten. De impliciete uitnodiging aan de ander is om ook in de aanklagersrol te stappen. De aanvankelijke redder kan zich dan juist slachtoffer gaan voelen. Wordt het evenwicht verstoord, dan kunnen beide partijen dus snel achtereen verschillende posities in de dramadriehoek innemen. De spanning kan uitmonden in ruzie en uiteindelijk zelfs tot een breuk in de relatie leiden.

Winnaarsdriehoek
Lijkt er sprake van dramadriehoekdynamiek, dan kan met behulp van de winnaarsdriehoek de situatie worden geanalyseerd. De volgende stap is dan het vergroten van het eigenaarschap. De winnaarsdriehoek beschrijft een aantal manieren om uit de dramadriehoek te komen en te blijven. De kern van de winnaarsdriehoek is het nemen van eigenaarschap voor je behoeften, wensen en grenzen, zodat je (weer) handelt vanuit persoonlijk leiderschap. In de winnaarsdriehoek zijn de rollen van redder, slachtoffer en aanklager veranderd in zorgend, kwetsbaar en assertief. In de winnaarsdriehoek is het slachtoffer in zijn kracht gaan staan en durft hij zijn kwetsbare kanten te laten zien en neemt hij de verantwoordelijkheid voor zijn leven en geluk. De redder is liefdevol geworden en zorgzaam en behandelt de ander als een gelijkwaardige in plaats van hem of haar te beleren en er boven te gaan staan. De aanklager is nu de assertieve die eerlijk durft te zeggen wat hij denkt en voelt zonder de ander te kwetsen. Hij komt met de ‘Ik-boodschap’ in plaats van de ander te beschuldigen en verwijten te maken.

Herken je jezelf in één van de rollen? Gedij je daar goed in of zou je het liever anders zien?

Bron: syllabus behorend bij de “Dagleergang Coaching voor Professionals”, School voor Coaching